Lieder per a qualsevol veu i piano
D 375
Der Tod Oskars/La mort d’Oskar
Any 1816
Primera publicació 1830
En clau de do menor
Indicació de temps.- Mässig, in schmerzlicher Erinnerung (Moderat, de memòria dolorosa)
Llibretista.- James Macpherson (“Ossian”, 1736-1796)
Edmund von Harold (1737-1808) Traducció alemanya
Llenguatge.- Anglés traduït a l’ Alemany
Per a veu i piano
Període Romàntic
Poc després de la mort de Schubert, Anton Diabelli (compositor, però sobretot editor i empresari) va comprar un gran nombre de manuscrits de Schubert al germà del compositor, Ferdinand. Diabelli va procedir a publicar-los en més de cinquanta volums prims durant uns vint anys (1830-1851) abans de lliurar la resta a un altre editor. Però van ser les cançons d’Ossian les que van ocupar un lloc destacat. Van inaugurar la sèrie Nachlass de Diabelli (els cinc primers volums estan dedicats a ells), sens dubte perquè es consideraven bons Schubert i vendibles.
Der Tod Oskars
Warum öfnest du wieder, Erzeugter von Alpin,
die Quelle meiner Wehmuth,
da du mich fragst, wie Oscar erlag?
Meine Augen sind von Thränen erblindet.
Aber Erinnerung strahlt an meinem Herzen.
Wie kann ich den traurigen Tod
des Führers der Krieger erzählen!
Führer der Helden, o Oscar, mein Sohn,
soll ich dich nicht mehr erblicken!
er fiel, wie der Mond in einem Sturm,
wie die Sonne in der Mitte ihres Laufs;
wenn Wolken vom Schoose der Wogen sich heben;
wenn das Dunkel des Sturms
Ardanniders Felsen einhüllt.
Wie eine alte Eiche von Morven,
vermodre ich einsam auf meiner Stelle.
Der Windstoß hat mir die Aeste entrissen;
mich schrecken die Flügel des Nords.
Führer der Helden, o Oscar, mein Sohn,
soll ich dich nicht mehr erblicken!
Der Held, o Alpins Erzeugter, fiel nicht friedlich,
wie Graß auf dem Feld,
der Mächtigen Blut befärbte sein Schwert,
er riß sich, mit Tod, durch die Reihen ihres Stolzes,
aber Oscar Erzeugter von Caruth,
du bist unrühmlich gefallen!
deine Rechte erschlug keinen Feind.
Deinen Speer befleckte das Blut deines Freunds.
Eins war Dermid, und Oscar:
sie mähten die Schlacht zusammen.
Ihre Freundschaft war stark, wie ihr Eisen;
und im Felde wandelte Tod zwischen ihnen.
Sie fuhren gegen den Feind, wie zwey Felsen,
die von Ardvens Stirne sich stürzen.
Mit dem Blute des Tapfern waren ihre Schwerter befärbt:
Krieger bebten bey ihrem Namen.
Wer glich Oscarn, als Dermid?
und wer Dermid, als Oscar!
Sie erlegten den mächtigen Dargo im Feld,
Dargo, der nie von Kriegen entfloh.
Seine Tochter war schön, wie der Morgen;
sanft, wie der Strahl des Abends.
Ihre Augen glichen zween Sternen im Regen:
ihr Athem dem Hauche des Frühlings.
Ihr Busen, wie neu gefallener Schnee,
der auf der wiegenden Heyde sich wälzt.
Sie ward von den Helden gesehn, und geliebt;
ihre Seelen wurden ans Mädchen geheftet.
Jeder liebte sie, gleich seinem Ruhm;
sie wollte jeder besitzen, oder sterben.
Aber ihre Seele wählte Oscarn;
Caruths Erzeugter war der Jüngling ihrer Liebe.
Sie vergaß das Blut ihres Vaters.
Und liebte die Rechte, die ihn erschlug.
“Caruths Sohn,” sprach Dermid,
“Ich liebe, o Oscar! ich liebe dies Mädchen.
Aber ihre Seele hängt an dir;
und nichts kann Dermiden heilen.
Hier durchdring diesen Busen, o Oscar;
hilf deinem Freund mit deinem Schwert.”
“Nie soll mein Schwert, Diarans Sohn!
nie soll es mit Dermids Blute befleckt seyn.”
“Wer ist dann würdig mich zu erlegen,
o Oscar, Caruths Sohn!
laß nicht mein Leben unrühmlich vergehen,
laß niemand, als Oscar, mich tödten.
Schick mich mit Ehre zum Grab,
und Ruhm begleite meinen Tod.”
“Dermid brauch deine Klinge;
Diarans Erzeugter schwing deinen Stahl.
O fiel ich mit dir!
daß mein Tod von Dermids Rechte herrühre!”
sie fochten beym Bache des Bergs,
bey Brannos Strom.
Blut färbte die fliessenden Fluten,
und ronn um die bemoosten Steine.
Dermid der stattliche fiel,
er fiel, und lächelte im Tod!
“Und fällst du, Erzeugter Diarans,
fällst du durch die Rechte von Oscar!
Dermid, der nie im Kriege gewichen,
seh ich dich also erliegen?” –
er gieng, und kehrte zum Mädchen seiner Liebe.
Er kehrte, aber sie vernahm seinen Jammer.
Warum dies Dunkel, Sohn von Caruth!
was überschattet deine mächtige Seele?
Einst war ich, o Mädchen, im Bogen berühmt,
aber meinen Ruhm hab ich itzo verloren.
Am Baum, beym Bache des Hügels,
hängt der Schild des muthigen Gormurs,
Gormurs, den ich im Kampfe erschlug.
Ich hab den Tag vergebens verzehrt,
und konnte ihn nicht mit meinem Pfeil durchdringen.
Laß mich, Erzeugter von Caruth,
die Kunst der Tochter von Dargo versuchen.
Meine Rechte lernte den Bogen zu spannen,
in meiner Kunst frohlockte mein Vater.
Sie gieng, er stand hinter dem Schild.
Es zischte ihr Pfeil, er durchdrang seine Brust.
Heil der schneeweißen Rechten;
auch Heil diesem eibenen Bogen;
wer, als Dargos Tochter war werth,
Caruths Erzeugten zu tödten?
Leg mich ins Grab, meine Schönste;
leg mich an Dermids Seite.
Oscar, versetzte das Mädchen,
meine Seel’ ist die Seele des mächtigen Dargo.
Ich kann dem Tode mit Freude begegnen.
Ich kann meine Traurigkeit enden. –
Sie durchstieß ihren weißen Busen mit Stahl.
Sie fiel, bebte, und starb!
Ihre Gräber liegen beym Bache des Hügels;
ihr Grabmal bedeckt der ungleiche Schatten einer Birke.
Oft grasen die astigten Söhne des Bergs
an ihren grünenden Gräbern.
Wenn der Mittag seine glühenden Flammen ausstreut,
und Schweigen alle die Hügel beherrscht.
La mort d’Oscar
Per què obres de nou, fill d’Alpin,
la deu de la meva tristesa,
preguntant-me com Oscar morí?
Els meus ulls estan entelats de llàgrimes.
Però el record resplendeix al meu cor.
Com puc relatar la lamentable mort
del cabdill dels guerrers!
Cabdill dels herois, oh Oscar, fill meu,
no t’haig de veure mai més!
Ell caigué com la lluna en una tempesta,
com el sol al bell mig del seu curs;
quan els núvols s’enlairen de la falda de les onades;
quan la foscúria de la tempesta
embolcalla les roques d’Ardanniders.
Com un vell roure de Morven,
em podreixo solitari al meu lloc.
El cop de vent m’ha arrencat les branques;
les ales del vent del nord m’esparveren.
Cabdill dels herois, oh Oscar, fill meu,
no t’haig de veure mai més!
L’heroi, oh fill d’Alpin, no caigué tranquil•lament
com l’herba damunt el camp,
la sang dels poderosos tenyia la seva espasa,
ell s’arrabassà, amb la mort, dels rangs de llur arrogància,
però Oscar, fill de Caruth,
caigué sense glòria!
La teva mà dreta no occí cap enemic.
La teva llança es tacà amb la sang del teu amic.
Dermid i Oscar eren una sola cosa:
junts dallaven les batalles.
Llur amistat era forta com les armes;
i en els camps, la mort caminava entre ells.
Ells carregaven contra l’enemic com dues roques,
que es precipiten del front d’Ardven.
Llurs espases es tenyien amb la sang dels intrèpids:
els guerrers tremolaven al sentir llurs noms.
Qui podia igualar Oscar que no fos Dermid?
I qui podia igualar Dermid que no fos Oscar!
Ells varen matar el poderós Dargo en el camp,
Dargo que mai havia fugit de la batalla.
La seva filla era bella, com el matí;
dolça, com la resplendor del capvespre.
Els seus ulls semblaven dos estels en la pluja:
el seu respir, l’hàlit de la primavera.
El seu pit, com neu acabada de caure
que volteja a l’ermàs gronxejant.
Ella fou vista pels herois i ells se’n enamoraren;
llurs ànimes quedaren fixades en la donzella.
Cadascú l’estimava com la seva anomenada;
cadascú volia posseir-la o morir.
Però l’ànima d’ella escollí Oscar;
el fill de Caruth fou el jovencell del seu amor.
Ella oblidà la sang del seu pare
i estimà la mà que l’havia mort.
“Fill de Caruth,” digué Dermid,
“Estimo, oh Oscar,! Estimo aquesta donzella.
Però la seva ànima és afecte a tu;
i res pot guarir Dermid.
Aquí, endinsa en aquest pit, oh Oscar;
ajuda el teu amic amb la teva espasa.”
“Mai la meva espasa, fill de Diaran!
Mai serà tacada amb la sang de Dermid.”
“Qui és doncs digne de matar-me,
oh Oscar, fill de Caruth!
No deixis que la meva vida s’acabi amb deshonra,
no deixis que ningú em mati que no sigui Oscar.
Envia’m amb honor a la tomba,
i que la glòria acompanyi la meva mort.”
“Dermid, esgrimeix la teva espasa;
fill de Diaran, branda la teva arma.
Que jo caigui amb tu!
Que la meva mort sigui causada per la mà de Dermid!”
Lluitaren a costat del rierol de la muntanya,
prop del riu Branno.
La sang tenyí l’aigua que corria
i regalimava per les pedres molsoses.
Dermid, el soberg, caigué,
caigué i morí amb un somriure!
“I tu caus, fill de Diaran,
tu caus per la mà d’Oscar!
Dermid que mai retrocedí en el combat,
et veig aquí mort d’aquesta manera?”
Ell marxà i retornà vers la donzella del seu amor.
Retornà, però ella es donà compte de la seva aflicció.
Per què aquesta tristor, fill de Caruth!
Què ofusca la teva ànima poderosa?
Abans, oh donzella, jo era famós per l’arc
però ara he perdut el meu renom.
A l’arbre prop del rierol del tossal,
està penjat l’escut de l’ardit Gormur,
Gormur, a qui vaig matar en combat.
En va vaig malversar el dia,
i no el pogué travessar amb la meva fletxa.
Deixa’m, fill de Caruth,
provar la destresa de la filla de Dargo.
La meva mà ha après a tensar l’arc,
el meu pare estava content de la meva destresa.
Ella s’hi posà, ell es col·locà darrere l’escut.
La seva fletxa xiulà i travessà el pit del noi.
Salut a aquesta mà blanca com la neu,
salut també a aquest arc de teix;
qui, que no fos la filla de Dargo, hagués estat digne
de matar el fill de Caruth?
Posa’m a la tomba, estimada meva;
posa’m a costat de Dermid.
Oscar, respongué la donzella,
la meva ànima és l’ànima del poderós Dargo.
Puc afrontar la mort amb joia.
Puc donar fi a la meva tristor.
Ella clavà l’acer al seu blanc pit.
Caigué, tremolà i morí!
Llurs tombes són prop del rierol del tossal;
l’ombra imprecisa d’un bedoll cobreix llurs sepulcres.
Sovint els banyuts fills de la muntanya pasturen
damunt llurs tombes recobertes de verd.
Quan el migjorn escampa les seves flames abrusadores
i el silenci regna a tots els tossals.